Kierowca tira i jego mały domek na kółkach. Trochę centymetrów z przodu samochodu, trochę z tyłu i to koniec. Szerokość ciągnika to szerokość tego dobytku.

W większości kabin na trasach międzynarodowych kabina jest wyposażona w dwie leżanki. Tutaj, w zależności do potrzeb pracodawcy, pojawia się pokusa lub potrzeba, polecenia kierowcy jazdy w obsadzie dwu lub kilkuosobowej. Nie miejsce tutaj na dyskusję dotyczącą warunków odpoczynku i noclegu, które są związane z obsadą dwuosobową, jednoczesnym korzystaniem z kabiny przez dwie osoby czy też warunkami noclegu na poszczególnych leżankach. Do dyskusji na ten temat zapraszam na mojego bloga www.wynagrodzeniekierowcy.pl. Tutaj odpowiedzmy na pytanie czy praca kierowcy zawodowego w obsadzie dwuosobowej, lub kilkuosobowej, to obowiązek czy jedynie prawo kierowcy zawodowego zatrudnionego na umowę o pracę.

Zgodnie z treścią art. 22 § 1 kodeksu pracy przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Jednym z podstawowych obowiązków pracownika, o którym mowa w art. 100 § 1 kodeksu pracy jest zaś stosowanie się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę.

Skoro zaś w stosunku pracy kierowca pozostaje do dyspozycji pracodawcy i zobowiązany jest do wykonywania poleceń pracodawcy związanych z powierzoną mu do wykonania pracą to niestety, ale kierowca nie może odmówić poleceniu pracodawcy wykonywania transportu drogowego w obsadzie dwuosobowej. Praca w obsadzie dwuosobowej jest zatem obowiązkiem kierowcy zawodowego, o ile polecenie takie wyda pracodawca.

Warto tu zwrócić uwagę na to, że sama praca w obsadzie dwuosobowej nie jest niczym niezwykłym. Jest to po prostu jeden ze sposobów wykonywania pracy przez kierowców zawodowych. Praca w obsadzie dwuosobowej została przewidziana chociażby w przepisach ustawy o czasie pracy kierowców, ale także w Rozporządzeniu nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego.

Mając na uwadze powyższe nie może ulegać wątpliwości, że o ile takie będzie polecenie pracodawcy, to obowiązkiem kierowcy jest świadczenie pracy wraz z innym kierowcą, gdzie podczas jazdy jednego z nich drugi dyżuruje na miejscu pasażera. Odmowa kierowcy świadczenia pracy w obsadzie dwuosobowej może być zaś potraktowana jako odmowa wykonania polecenie służbowego z czym może się wiązać odpowiedzialność dyscyplinarna pracownika kierowcy. W zależności od sytuacji konkretnego zakładu pracy i obowiązujących w nim wewnętrznych przepisów prawa pracy, odmowa świadczenia pracy w obsadzie dwuosobowej może być także uznana za naruszenie podstawowych obowiązków pracownika, które będzie dawało pracodawcy możliwość rozwiązania umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia, czyli tzw. dyscyplinarką, zgodnie z treścią art. 52 kodeksu pracy.

Niezależnie jednak od tego jaka będzie decyzja pracodawcy w związku ze sprzeciwem pracownika, odmowa pracy w obsadzie dwuosobowej nie może stanowić żadnej podstawy do wstrzymania wypłaty wynagrodzenia za pracę lub do dokonania potrąceń z wynagrodzenia za pracę.

Zwracam jednak uwagę, że pewnych konkretnych sytuacjach kierowca nie musi wyrażać zgody na pracę w obsadzie dwuosobowej. Przykładem będzie tu np. treść umowy o pracę lub wewnętrznych przepisów prawa pracy, w których przyjęto, że praca świadczona będzie wyłącznie w obsadzie jednoosobowej. Niestety w praktyce takie zapisy nie funkcjonują, a przynajmniej ja osobiście nie miałem jeszcze okazji spotkać się z tej treści przepisami. Jest to jednak zrozumiałe, ponieważ ich wprowadzenie do treści stosunku pracy powodowałoby negatywne skutki po stronie pracodawcy. 

Autor: Dariusz Szczecina. Radca Prawny prowadzący na co dzień sprawy o ochronę praw kierowców  zawodowych oraz ich wynagrodzenia, w tym także należności z tytułu odbywania podróży służbowych. Prowadzi bloga prawniczego www.wynagrodzeniekierowcy.pl